Διατροφικές Συστάσεις σε Αθλητές/ριες Αναπτυξιακών Ηλικιών (Μέρος 3ο)

Ιερεμίας Ε. Σιμάτος (Μ.Εd., RD)
Ειδικός Κλιν. / Αθλ. Διαιτολόγος
Δ /ντής Ελλ. Ερευν. Ινστ. Εφαρμοσμένης Διατροφής Αθλητών

Ο  Συνδιασμός :

• της  ακατάλληλης  σύνθεσης  του  διαιτολογίου
• του  μακροχρόνιου  υποσιτισμού / κακοσιτισμού
• των  υψηλών  ενεργειακών / θρεπτικών  απαιτήσεων της προπόνησης
• της  ανεπαρκούς  αποκατάστασης

Οδηγεί σε εκδηλώσεις ιατρικών προβλημάτων

1. Συστηματική  ανεπάρκεια  της  αναπλήρωσης  γλυκογόνου (πρόωρη, ταχύτερη κόπωση)
2. Χρόνια κόπωση, σύνδρομο “υπερπροπόνησης”(burn–out)
3. Μειωμένη ανοσοποιητική προστασία
4. Μειωμένο επίπεδο θρέψης (αρνητικό ισοζύγιο αζώτου)
5. Αυξημένη προδιάθεση σε λοιμώξεις, κακώσεις και ασθένειες
6. Ορμονικές  διαταραχές
7. Εμμηνορρυσιακή  δυσλειτουργία
8. Μειωμένα  επίπεδα  οστικής  πυκνότητας (οστεοπενία)

---

Τα συχνότερα διατροφικά λάθη παιδιών και εφήβων που προδιαθέτουν μελλοντικά σε διαταραχές της υγείας.

• Συστηματική παράλειψη  ή/και  θρεπτική ανεπάρκεια του πρωινού γεύματος.
• Ακανόνιστο ωράριο και ποσότητα των γευμάτων, ενώ πολύ σπάνια καταναλώνονται 3 πλήρως ισορροπημένα γεύματα την ημέρα. Μεγάλες καταχρήσεις τα “καταστροφικά” Σ/Κ.
• Το βραδινό γεύμα σπάνια καταναλώνεται ως επανάληψη του μεσημβρινού κύριου γεύματος, αλλά κυρίως σε delivery (κατά παραγγελία σε πακέτο).
• Σκόπιμη (ή μη), σε μόνιμη βάση, αποφυγή συγκεκριμένων τροφίμων (ή ομάδας τροφίμων).
• Συστηματικές προτιμήσεις, “κακοσιτισμός” και υπερκατανάλωση τυποποιημένων πολυθερμιδικών προϊόντων  snackingκαι  fast-food (εκτός σπιτιού), υψηλής περιεκτικότητας σε λίπος, ζάχαρη  και  αλάτι, που στις περισσότερες περιπτώσεις φθάνει σε ποσοστό ~ 30–35 % επί της συνολικής ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης !!  Μέσα στην ίδια ημέρα μπορεί  να καταναλώσουν ακόμη και 4 διαφορετικούς τύπους τέτοιων snack…!! Κλασικά παραδείγματα τροφών υψηλής ενεργειακής πυκνότητας αποτελούν τα μπισκότα κάθε είδους, τα chips, τα αεριούχα αναψυκτικά, τα κρουασάν, τα προϊόντα σφολιάτας (πχ. τυρόπιτες), τα κέικ, διάφορες ποικιλίες σοκολατοειδών (γκοφρέτες), τα donuts, οι πίτσες, οι κρέπες, τα χάμπουργκερ, οι κρέπες, είτε διάφορα άλλα  “κατά παραγγελία” (σε πακέτο).
• Αυξημένη πρόσληψη ολικού & κορεσμένου λίπους (σε βάρος των υδατανθράκων), που φθάνει έως και το 45% της συνολικής ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης στις περισσότερες διεθνείς και εθνικές ερευνητικές μελέτες.
• Mόλις 1 στα 10 παιδιά (!!) προεφηβικής ηλικίας ικανοποιεί το κριτήριο της ελάχιστης υποχρεωτικής κατανάλωσης  400 gr φρούτων και λαχανικών ημερησίως.   Μάλιστα, 1 στα 2 παιδιά δεν καταναλώνει καθόλου λαχανικά (!!)
• Υπερκατανάλωση καφεΐνης (από διάφορες πηγές) και αλκοολούχων ποτών.

Ειδικότερα για τους νεαρούς αθλητές/ριες :

• Ανεπαρκής ή ακατάλληλη ή μηδενική αναπλήρωση των ενεργειακών αποθεμάτων αμέσως μετά από την προπόνηση.
• Η πλειοψηφία των νεαρών αθλητών-ριών βρίσκεται σε μόνιμη κατάσταση υποϋδάτωσης / αφυδάτωσης (πολύ κρίσιμος παράγοντας για την αθλητική απόδοση).
• Μεγάλα χρονικά διαστήματα με μηδενική πρόσληψη τροφής ή snack.

• Ανεπαρκής πρόσληψη ενέργειας (μακροχρόνιος υποσιτισμός), κυρίως από τις αθλήτριες της κρίσιμης εφηβικής ηλικίας στα  αγωνίσματα “καλαισθησίας” (πχ. ενόργανη / ρυθμική γυμναστική), με άμεσο επακόλουθο την έλλειψη / ανεπάρκεια “κρίσιμων” για την αθλητική απόδοση μικρο-θρεπτικών συστατικών  :  ασβεστίου, vit. B12, σιδήρου, ψευδαργύρου, vit. D, φυλλικού (< ⅔ των συνιστώμενων DRΙ’s). Γενικά στο χώρο του γυναικείου αθλητισμού δεν είναι σπάνια η εκδήλωση διαταραχών πρόσληψης τροφής (chronic dieting syndrome), καθώς και η ανεξέλεγκτη χρήση ακατάλληλων μεθόδων ελέγχου του σωματικού βάρους.
• Τάσεις “αδιαφορίας” για την οργάνωση  και  τον  ανάλογο  προγραμματισμό  του  ημερήσιου menu ισορροπημένης διατροφής, το οποίο φαίνεται  να  αποτελεί  περισσότερο “πρόβλημα” παρά ευχαρίστηση.

^{Σ.Σ. Διατροφικές συνήθειες που αναπτύχθηκαν κατά την παιδική ηλικία παρέμειναν (σε συντριπτικά μεγάλο ποσοστό) και κατά τη διάρκεια της ενηλικίωσης.}